دوازدهم اسفند ۱۳۹۹، رسانه‌های افغانستان خبر از ترور سه زن خبرنگار دادند؛ «مرسل وحیدی»، «شهناز روفی» و «سعدیه سادات». این سه نفر از اهالی رسانه و فعال در تلویزیون «انعکاس» بودند که هدف گلوله قرار گرفتند و کشته شدند.

ولایت [استان] «ننگرهار» در افغانستان یکی از مناطق سنتی است که تعصبات اجتماعی حاکم بر آن در کنار ناامنی‌های گروه‌های تندرو، زندگی را برای زنان سخت کرده است. در این میان، زنان خبرنگار از موج تهدیدات در امان نیستند و خطر جانی آن‌ها را تهدید می‌کند. ترور این سه زن خبرنگار، اهالی رسانه افغانستان را در نگرانی و شوک فرو برده و زمزمه‌ها، حاکی از ناامن‌تر شدن شرایط برای زنان فعال در این بخش است. 
خانواده «شهناز روفی» با وجود ناامنی‌های بسیار، برای «ایران‌وایر» از فرزندشان روایت کردند که چه‌طور در تلاش برای رسیدن به آرزوهایش بود اما صدایش را برای همیشه خاموش کردند. 
***

«برای‌تان بگویم که یگانه نان‌آور خانه، همین شهناز بود. پدرش و اعضای خانواده‌اش هیچ‌کدام کار و درآمد ندارند.»
شهناز روفی ۲۳ ساله بود و یک سال و نیم می‌شد که در تلویزیون انعکاس فعالیت داشت. او در بخش دوبله تلویزیون کار می‌کرد و هنوز صدای دل‌نوازش در گوش بسیاری از ساکنان استان ننگرهار طنین‌انداز است. شهروندان این استان که پای تلویزیون به تماشای سریال‌ می‌نشستند، با صدای او انس گرفته بودند. اما این صدا برای همیشه به ضرب گلوله خاموش شد. 

«عبدالرحیم»، عموی شهناز در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»‌ توضیح می‌دهد که برادر زاده‌اش از کودکی تا وقتی که به تلویزیون راه یافت، روزگار سختی را پشت‌سر گذاشته بود؛ از محدودیت‌ها و تنگ‌دستی و فقر در دوران مدرسه و دانشگاه تا اشتغال در جامعه‌ای به شدت سنتی. 

شهناز فارغ‌التحصیل رشته «ادبیات» از دانشگاه ننگرهار بود و در دوران تحصیل و اشتغال، بارها با تهدیدات امنیتی مواجه شده بود. اما هیچ‌گاه دست از تلاش نکشید تا بتواند الگویی برای زنان هم‌وطنش باشد.

به روایت عبدالرحیم، خانواده شهناز هزینه رفت‌وآمد او به مدرسه و دانشگاه را هم به سختی تهیه می‌کردند: «دخترانی که در ننگرهار هستند، مشکلات بسیاری دارند. تقریبا همگی خانواده‌ها در فقر به سر می‌برند و با مشکلات اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در عین‌حال، تعصبات اجتماعی علیه زنان هم وجود دارد. با این وجود، پدر شهناز گاهی برای تهیه کرایه رفت‌وآمدهای او به مدرسه و دانشگاه پول قرض می‌کرد. خانواده شهناز هرگز دست از حمایت او برنداشتند و با همه مشکلات، پشتیبان تحصیل و اشتغال او بودند.» 

دختر جوانی که با تمامی مشکلات عرفی و مالی توانست فوق‌دیپلم رشته ادبیات شود، قدم به دنیای اشتغال بگذارد و صدایش را در خانه‌های هم‌شهری‌هایش طنین‌انداز کند، حالا سر بر بالین خاک نهاده است. سیزدهم اسفند، پیکر او و دو همکار دیگرش در شهر «جلال آباد» دفن شدند و آرزوهای‌شان را با خود زیر خاک بردند. 

خانواده شهناز می‌گویند که او آرزوهای بزرگی در سر داشت و برای همین همواره تلاش می‌کرد تا با فعالیت در رسانه، به رویاهای خود نزدیک‌تر شود. شهناز دو برادر و چهار خواهر دارد که همه‌ بی‌کار هستند و پدرش هم شغلی ندارد. برای همین تمام هزینه‌های زندگی این خانواده پرجمعیت بر دوش‌ شهناز بوده است. 

صبح روز دوازدهم اسفند شهناز ساعت هشت صبح از خانه بیرون رفت تا به محل کارش برود. او پس از اتمام ساعت کاری، ساعت چهار بعدازظهر به سمت خانه‌ راهی شد. محل کار او سرویس رفت‌وآمد ندارد و برای همین او هم مثل هر روز می‌خواست از «رکشاه» [موتور سه‌چرخه] استفاده کند. اما پیش از آن‌که راهی شود، در کوچه‌ای نزدیک تلویزیون انعکاس هدف گلوله قرار گرفت و همان‌جا جان باخت. تصویر پیکر او که بر زمین افتاده بود، در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های افغانستان منتشر شده است. 

عبدالرحیم می‌گوید پدر و مادر شهناز منتظر بازگشت او به خانه بودند که همکاران دخترشان از تلویزیون با آن‌ها تماس گرفتند و خبر حمله مسلحانه به فرزندشان را به آن‌ها ‌دادند. هم‌زمان، پیکر شهناز و دو همکارش به شفاخانه [بیمارستان] «صحت عامه» شهر جلال‌آباد منتقل شد. خانواده شهناز سراسیمه خود را به بیمارستان رساندند اما با پیکر بی‌جان او روی یکی از تخت‌های بیمارستان مواجه شدند. 

به گفته عموی شهناز، پدر و مادر او حال و روز خوشی ندارند: «فشار خون هر دو آن‌ها مدام بالا می‌رود و به حالت کما می‌روند. ما پزشک داریم که مشغول درمان آن‌ها است. خودمان هم برای‌شان دعا می‌کنیم و ادویه‌جات به آن‌ها می‌دهیم.» 

در ویدیوهایی که در اختیار «ایران‌وایر»‌ قرار گرفته‌اند، پیکر شهناز روی تختی در بیمارستان نشان داده می‌شود و خانواده‌اش گرد او ایستاد‌ه‌اند. در ویدیوی دیگر، اقامه نماز بر پیکر این دختر ۲۳ ساله دیده می‌ود و بعد تابوتی که انگار همراه با تن شهناز، آرزوها و رویاهای زنان زخم‌خورده افغانستانی بر دوش مردان حمل می‌شود. 

هم‌ز‌مان با انتشار اخبار مربوط به ترور سه زن خبرنگار، تصاویر و خبرهایی مبنی بر دستگیری قاتل و عامل ترور آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. اما عبدالرحیم می‌گوید مسوولان ننگرهار هیچ اطلاعاتی در اختیار خانواده‌های کشته‌شده‌ها قرار نداده‌اند: «ما از طریق رسانه‌های جمعی خبر شدیم که گویا قاتل آ‌ن‌ها را بازداشت کرده‌اند. بعد به ما گفتند که سخن‌گوی والی [استان‌دار] ننگرهار خبر و عکس را از توییتر خود پاک کرده است. ما هیچ معلوماتی نداریم که آیا این اخبار راست است یا دروغ.» 

عموی شهناز از مسوولان و مقامات ننگرهار هم گلایه‌مند است: «مسوولان ننگرهار هیچ همکاری نکردند. لااقل یک فاتحه هم نخواندند. فقط معاون صاحب ولایت ننگرهار که از قوم و خویشان نزدیک ما است، برای فاتحه و مراسم دفن آمده بود.» 

به گفته عبدالرحیم، او خبر ندارد که آیا شهناز پیش‌ از ترور مورد تهدید قرار گرفته بود یا نه اما می‌گوید با توجه به وضعیت ناامن و افزایش حملات گروه تروریستی «طالبان»، به ویژه طی ماه‌های اخیر، به نظر می‌رسد که این گروه مسوول قتل شهناز باشد. 

ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان هم در پی این ترور، طالبان را مسوول این واقعه دانسته است. با وجود این، گروه طالبان دست داشتن در این قتل‌ را تکذیب کرده است. در پی این تکذیب، داعش مسوولیت این ترورها را برعهده گرفت. 

شهناز روفی، سعدیه سادات و مرسل وحیدی، سه زن اهل رسانه هستند که نام‌شان در لیست آخرین ترورهای روزنامه‌نگاران افغانستانی ثبت شد؛ آن‌هم درست دو ماه پس از آن‌که «ملاله میوند»، همکار دیگر آن‌ها که او هم در تلویزیون انعکاس فعالیت می‌کرد، به قتل رسیدند. معلوم نیست اهالی رسانه در افغانستان چه چشم‌اندازی پیش‌روی خود دارند اما در ماه‌های اخیر، این سرزمین با موجی از مهاجرت روزنامه‌نگاران مواجه شده است. آیا ترور روزنامه‌نگاران و ایجاد ناامنی و وحشت در آن‌ها می‌تواند دست‌آوردی را که بیش از دهه در این کشور به آزادی اطلاع‌رسانی گره خورده است، از بین ببرد؟ 

طبق اطلاعیه‌ای که «سازمان گزارش‌گران بدون مرز» در پی ترور اخیر منتشر کرده، مسوولیت این ترور برعهده داعش است و پلیس ننگرهار دو مظنون را دستگیر کرده است. طبق این گزارش، یک سال پس از امضای قرار صلح میان امریکا و طالبان، دست‌کم ۱۰ خبرنگار و همکار رسانه‌ای آن‌ها طی حمله‌هایی هدفمند به قتل رسیده‌اند. 

«رضا معینی»، مسوول دفتر افغانستان و ایران سازمان گزارش‌گران بدون‌ مرز در این‌باره گفته است: «از این کشتار تازه متاسفیم. این زنجیره کشتار روزنامه‌نگاران باید متوقف شود. برای این ‌کار نیاز به اقدام‌هایی فوری و عملی برای حفاظت از روزنامه‌نگاران است. ما از مقامات حکومت افغانستان خواهان تحقیق و بررسی جدی هستیم و از جامعه جهانی، به ویژه سه کشور ایالات متحده امریکا، آلمان و فرانسه که در روزهای اخیر نگرانی خود را از گسترش حمله به روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها اعلام کرده‌اند، می‌خواهیم از فراخوان سازمان گزارش‌گران بدون مرز به دادستان دیوان کیفری بین‌المللی برای افزودن جنایات اخیر بر تحقیق و بررسی درباره افغانستان، حمایت کنند.»