گزارش

سانسور و سرکوب هفتگی؛ گوش یا سر تراشیده لیلا حاتمی کدام بهانه اصلی است؟
سانسور و سرکوب هفتگی؛ گوش یا سر تراشیده لیلا حاتمی کدام بهانه اصلی است؟
27 ژانویه 2021 by خبرنگاری جرم نیست

در حالی که بیشتر از چهار روز به برگزاری سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر باقی نمانده، برخی از فیلم‌ها از جمله «قاتل و وحشی» به کارگردانی حمید نعمت‌‌الله همچنان در انتظار گرفتن پروانه نمایش از سوی گروه بازبینی وزارت ارشاد هستند.

طی سه روز گذشته، اخباری مبنی بر مخالفت برای حضور این فیلم در جشنواره فیلم فجر منتشر شد، طبق این اخبار برخی علت اصلی را موهای تراشیده، لیلا حاتمی بازیگر فیلم می‌دانند و برخی از مدیران نیز گفته‌اند که مساله مو نیست؛ بلکه پیدا بودن گوش‌های خانم بازیگر دردسرساز شده است.

مشخص نیست در فیلم چقدر از گوش‌های خانم حاتمی مشخص است و اساسا براساس چه مستندات قانونی و فقهی نشان دادن گوش بازیگر مشکل‌ساز است.

از اواخر دهه ۸۰ به‌تدریج فضای سینما و تئاتر بازتر شده است و پوشش بازیگران، نوع دیالوگ‌ها و روایت‌گری سختی‌ها و محدودیت‌های دهه‌های گذشته را ندارند.  فضایی که البته متاثر از تغییرات بطنی کل جامعه است و یک قانون‌شکنی یا خلاقیت صرف از سوی هنرمندان به حساب نمی‌آید. 

گفته می‌شود فیلم قاتل و وحشی به دلیل صحنه‌های خشن چندین بار مواجه با ممیزی از سوی بازرسان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده، سپس اصلاح و حذفیاتی روی آن انجام گرفته؛ اما همچنان در انتظار دریافت پروانه نمایش است و در آخرین مخالفت‌ها گوش یا موی لیلا حاتمی، بازیگر نقش اول فیلم مساله‌ بزرگ فیلم عنوان شده است.

سایت تندرو «مشرق» در تاریخ پنجم بهمن در مطلبی با عنوان «آیا فیلم قاتل و وحشی با موضوع بردگی جنسی در جشنواره فیلم فجر حضور خواهد داشت؟» علیه «قاتل و وحشی» نوشت و مدعی شد این فیلم به دلیل اشاعه «بردگی جنسی» و داشتن «صحنه‌های خشن» نباید اکران شود. سایت مشرق همچنین نوشته است که قاتل و وحشی طی روزهای گذشته از سوی «جریانی مجازی و آلوده» و «انقلابی‌نماها» دارد تبلیغ می‌شود.

همچنین ادعا کرده کمپانی‌های هالیوودی و جشنواره‌های خارجی هم حجم خشونت فیلم قاتل و وحشی را نمی‌پذیرند. اگرچه هنوز جزییات صحنه‌های قاتل و وحشی مشخص نیست؛ اما حداقل می‌دانیم کمپانی‌های آمریکایی به راحتی فیلم‌های خشن کارگردان مطرحی مانند «کوئنتین تارانتینو» را نه تنها به نمایش می‌گذارند بلکه او از جشنواره‌های مطرح نیز جوایز متعددی برای ارزش سینمایی فیلم‌هایش دریافت کرده است و اساسا انتخاب خشونت و خون و مرگ جزء نشانه‌ها و قوت فیلم‌های این کارگردان آمریکایی به حساب می‌آید.

اما انتقاد دیگر این مطلب، اشاعه بردگی جنسی در قاتل و وحشی است، نویسنده مطلب تراشیده شدن موی لیلا حاتمی از سوی یکی از شخصیت‌های منفی فیلم را به‌مثابه بردگی جنسی خوانده است. با این حال نویسنده مطلب توضیح بیشتری نداده که چرا تراشیدن موی سر لیلا حاتمی می‌تواند ابژه بردگی جنسی باشد و نه القای مفهوم دیگر.  

این مطلب با حمله به مدیریت فعلی وزارت ارشاد نوشته است که مسئولان فعلی این نهاد با دل سلبریتی‌ها و هنرمندان راه می‌آیند و فیلم‌هایی مانند «خانه پدری» کاری از «کیانوش عیاری»، «مطرب» کاری از «مصطفی کیایی» و سریال «قورباغه» به کارگردانی «هومن سیدی» در حیاط خلوت ارشاد به سادگی مجوز گرفته‌اند.

«قاتل و وحشی» فیلمی در ژانر وحشت و جنایی به کارگردانی حمید نعمت‌الله و با بازی لیلا حاتمی، امین حیایی و شهرام حقیقت‌دوست است. 

اهالی سینما پس از برخوردهای منفی با فیلم قاتل و وحشی و وضعیت بلاتکلیف آن، در ستایش این فیلم نوشته‌اند و فیلم‌هایی را به یاد بخش ممیزی وزارت ارشاد آورده‌اند که پیش از این هنرپیشگان زنش با موی تراشیده جلوی دوربین بازی کرده‌اند و هیچ مشکلی هم در روند مجوز پروانه نمایش و اکران آن‌ها صورت نگرفته است.

«بهمن بابازاده» روزنامه‌نگار حوزه سینما و موسیقی، در توییتر خود نوشته است: «آدم یاد روزهای تلخ و وحشتناک دهه ۶۰ می‌افتد. فیلم قاتل و وحشی، جدیدترین فیلم حمید نعمت‌الله که این روزها مورد ستایش منتقدین قرار گرفته، به دلیل سرِ تراشیده لیلا حاتمی و نمایان بودن گوشِ این بازیگر، توقیف شده و از نمایش آن در جشنواره فیلم فجر ممانعت به عمل آمده است.»

داریوش معمار، شاعر و روزنامه‌نگار با کنایه از دلیل نگرفتن پروانه نمایش قاتل و وحشی نوشته است: «حذف فیلم #قاتل‌_و_وحشی از جشنواره فجر به خاطر نمایش گوش #لیلا_حاتمی!؟ این دیگه ابتذال نیست، بدبختی و بیچارگیه! چرا کسی نمی‌آید دسته جمعی به حال مملکت گریه کنیم! #روغن_بنفشه کو؟ فرو کنیم تو حلقمان، بخاطر #گوش_لیلا_حاتمی!؟ این خودش یه فیلم سینمایی تمامه!»

طبق آنچه فیلم‌نیوز نوشته است، فریماه فرجامی در فیلم «سرب» محصول ۱۳۶۸، زهرا داوودنژاد در فیلم «زندان زنان» و «بچه‌های بد» محصولات ۱۳۷۹، خاطره حاتمی در فیلم «قرنطینه» محصول سال ۱۳۸۶، آزاده زارعی در فیلم «آمین خواهیم گفت» محصول ۱۳۹۴، و پانته‌آ بهرام در فیلم «شنای پروانه» محصول ۱۳۹۸ همگی با سر تراشیده در مقابل دوربین بازی کرده‌اند و برای اکران هیچ‌کدام از این فیلم‌‌ها هم مشکل یا اعتراضی پیش نیامده است.

علیرضا بابازاده، وکیل دادگستری در توییتر خود نوشت باید برای کشوری که برای یک تکه غضروف فیلمی حذف می‌شود، گریست: «به خاطر گوش لیلا حاتمی یکی از مهمترین فیلم‌های سینمای ایران رو توقیف کردند و احتمالا در جشنواره فجر این فیلم به نمایش در نمیاد! باید گریست به حال این مسئولان که تصورشون اینه که یک تیکه غضروف باعث تحریکِ ملت میشه...! سکوت و دیگر هیچ...»

خبرگزاری ایسنا همچنین در تاریخ ۵ بهمن ماه خبر داد فیلم «شیشلیک» به کارگردانی «محمدحسین مهدویان» نیز دچار ممیزی شده، اما پس از اصلاحات، نهایتا موفق به دریافت پروانه نمایش شده و در آخرین روزها باقی مانده برای هیات داوران به نمایش گذاشته شده است.
طبق اخبار منتشر شده، فیلم شیشلیک ، در ژانر کمدی با بیش از ۲۰ مورد ممیزی و بیشتر به دلیل شوخی ‌های کلامی مواجه شده است.
 همچنین سرنوشت فیلم‌های «گورکن» به کارگردانی «کاظم مولایی» و «چپ راست» به کارگردانی «حامد محمدی» برای گرفتن پروانه نمایش همچنان در هاله ابهام است. 

سایت کافه سینما با اشاره به اینکه فیلم‌های نعمت‌الله و مهدویان در حالی در این دوره از جشنواره مواجه با مشکل شده است که از کارگردان‌های خودی نظام به حساب می‌آیند. کافه سینما نوشته است این دو فیلم‌ساز در طی ۱۰ سال اخیر فیلم‌های زیادی آن هم با همکاری نهادها و ارگان‌های دولتی ساخته و حمایت شده‌اند و همین طور هر دو نیز در مستند «غیررسمی» حضور داشته‌اند.

 مستند «غیررسمی» مربوط به دیدارهای علی خامنه‌ای، رهبر ایران با تعدادی از سینماگران و هنرمندان کشور است که مدتی پیش از سوی صداوسیما پخش شد. این مستند آشکار کرد که بسیاری از کارگردان‌های صاحب نام خط فکری خود را از بیت رهبری و دیدارهای پنجشنبه‌ای خود با خامنه‌ای می‌گیرند.

اما موضوع ممیزی، نگرفتن پروانه نمایش و عدم پخش در جشنواره‌ها و حتی اکران‌های عمومی اتفاق رایج هرساله است. هر سال تعدادی از فیلم‌ها با ممیزی و سانسور به کنار گذاشته می‌شوند. فیلم‌هایی که برای چند سال یا حتی همیشه در صف انتظار دریافت پروانه نمایش باقی می‌مانند و یا تهیه‌کنندگان آن‌ها از خیر پخش در سینمای ملی می‌گذرند و آن‌ها را به جشنواره‌های فیلم‌های خارجی می‌فرستند. 

سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر در حالی در شرایط کرونا در تهران برگزار می‌شود که از اسفند سال گذشته تاکنون تمام جشنواره‌های مطرح فیلم در جهان به صورت آنلاین برگزار شده‌اند، تنها جشنواره ونیز با کمتر شدن سایه کرونا در اروپا با محدودیت‌های زیاد برگزار شد. 

با این حال طبق آخرین تصمیم‌گیری «محمد مهدی طباطبایی‌نژاد»، دبیر جشنواره فیلم فجر، فیلم‌ها نه تنها برای سینماگران و منتقدان بلکه برای مردم عادی نیز به نمایش گذاشته خواهد شد. 
طبق اخبار منتشر شده، ۱۶ فیلم منتخب در جشنواره فجر امسال قرار است برای اهالی سینما، خبرنگاران و منتقدان در سینمای برج میلاد به نمایش در بیاید و همچنین تعدادی سینما با «شرایط خاص و بلیت‌فروشی محدود» برای مردم در نظر گرفته شده است. دلیلی که دبیر جشنواره فجر برای این تصمیم جدید اتخاذ کرده قرار گرفتن تهران در شرایط زرد کرونا است. 

طبق قوانین جدید وضع شده، امسال در مرحله اول، ۱۱۰ فیلم برای حضور در جشنواره ثبت نام کردند که از میان آنها ۶۲ فیلم به مرحله بعدی رسیدند که نهایتا از میان آن‌ها، ۱۶ فیلم که هر کدام در بخش یا بخش‌های کاندیدا هستند از سوی هیات داوران برای نمایش در جشنواره فجر انتخاب شده‌اند.

طبق قوانین وضع شده در ابتدا باید ۶۲ فیلم از سوی گروه بازبینی وزارت ارشاد پروانه نمایش دریافت کنند تا هیات داوران بتوانند آن فیلم‌ها را ببینند به همین علت هنوز فیلم «قاتل و وحشی» از سوی داوران جشنواره دیده نشده است. این در حالی است که تنها چهار روز به شروع جشنواره فیلم فجر باقی مانده است.
 

لطفا یک آدرس ایمیل معتبر وارد کنید